Tedarik Zincirleri - Asya resmi

Apple'dan Samsung'a, Trump'ın Gümrük Vergileri Tedarik Zincirlerini Hızla Uyum Sağlamaya Zorluyor

Donald Trump'ın Kasım ayında başkan seçilmesinden bu yana, dünyanın en büyük elektronik markaları Asya'daki tedarikçilerinden üretimi artırmalarını ve ABD'ye daha fazla akıllı telefon, dizüstü bilgisayar ve sunucu göndermelerini istiyordu.

Trump göreve başladığında beklenen gümrük vergilerinden kaçınmayı amaçlayan bu çabalar, başkanın küresel ticarete bir bomba atmasıyla geçen hafta daha yüksek - ve daha kaotik - bir vitese takıldı: ticaret ortaklarına %50'ye varan "karşılıklı" gümrük vergileri. Bu cezalandırıcı artışlarla başa çıkmak için sadece birkaç günleri olan Apple, Dell, Microsoft ve Lenovo gibi şirketler, tedarikçilerine mümkün olduğunca çok sayıda premium cihazı, özellikle de fiyatı 3.000 doların üzerinde olan bilgisayarları ABD'ye hava yoluyla uçurmaları için baskı yaptı.

Apple, Microsoft ve Google'a tedarik sağlayan bir şirketin yöneticisi, "Müşterilerden mümkün olduğunca çok tüketici elektroniği üretmemiz ve mümkün olduğunca çoğunu hava yoluyla göndermemiz için telefon aldık," dedi. "Ancak en büyük zorluk, stokta o kadar çok bileşen ve malzememiz olmaması. Yeni tarifelerin başlamasına bir haftadan az bir süre kala gönderebileceğimiz miktar sınırlı."

Uluslararası bir hava kargo şirketinin yöneticisi durumu zamana karşı bir yarış olarak nitelendirdi.

Yönetici Nikkei Asia'ya, "Tüm gümrükleme işlemlerinin ABD saatiyle 8 Nisan gece yarısından önce tamamlanması gerekiyor, bu yüzden Asya'dan daha fazla uçuş yapılması için acil talepler alıyoruz," dedi.

Bazı şirketler o kadar hazırlıksız yakalanmış görünüyordu ki nasıl tepki vereceklerinden emin değillerdi. Örneğin HP, başlangıçta tedarikçilere yapabilecekleri çok az şey olduğunu söyledi ve onlardan orijinal sevkiyat planlarına sadık kalmalarını istedi. 24 saatten kısa bir süre sonra bu kararını tersine çevirdi ve önümüzdeki günlerde mümkün olduğunca çok cihaz göndermeleri için ısrar etti.

Diğer tepkiler arasında, Trump'ın gümrük vergilerinden daha az etkilenen alternatif pazarları geçiş merkezleri olarak kullanma arayışı da yer aldı. Bir teknoloji tedarikçisi yöneticisi, "Daha önce Vietnam'ı Filipinler'e tercih eden birçok müşterimiz son birkaç gün içinde bize gelerek, Filipinler'deki tesislerimizden ürünleri paketlememize ve göndermemize yardımcı olmamızı istedi, çünkü bu ülke yalnızca %17'lik bir vergiyle karşı karşıya," dedi.

Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklara göre HP, tedarikçilerinden şu anda Tayland ve Çin'deki tesislerinden daha düşük gümrük vergilerine tabi olan Meksika'da kapasite eklemelerini istiyor ve ayrıca üretimin bir kısmını ABD'ye getirmeyi düşünüyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kişiye göre Dell ise ABD hükümetiyle görüşmeye çalışıyor ve Vietnamlı yetkilileri Amerikalı mevkidaşlarıyla müzakere etmeye çağırdı.

Diğerleri ise darbeyi kabullenmiş görünüyor.

Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklara göre, dünyanın en büyük akıllı telefon üreticisi Samsung, bazı tedarikçilerine 2025'in ikinci ve üçüncü çeyreği için akıllı telefon bileşeni siparişlerini azaltacağını ve piyasa koşullarına göre bunları daha da ayarlayacağını söyledi. Nintendo ise bekle ve gör yaklaşımını benimsiyor. Cuma günü, merakla beklenen Switch 2 video oyun konsolunun ABD ön siparişlerinin başlangıcını erteledi ve gümrük vergilerinin potansiyel etkisini ve değişen pazar koşullarını değerlendirmesi gerektiğini belirtti.

Samsung, sipariş planları hakkında yorum yapmaktan kaçındı.

Bu tür tepkiler genellikle kısa vadeli olsa da, gümrük vergileri ve Trump yönetimindeki ABD politikasının öngörülemez doğası, uzun vadeli olabilecek değişiklikleri de teşvik ediyor. Daha önce şirketler, gümrük vergisi tehdidine Çin dışında alternatif üretim yerleri arayarak yanıt veriyordu. Şimdi ise daha fazlası ABD dışında satış yapacak alternatif pazarlar arıyor.

Gümrük vergilerinin yarattığı belirsizlik, Nintendo'nun ABD'de Switch 2 konsolu için ön siparişleri duraklatmasına neden oldu. © Kyodo

Konuya aşina bir yöneticiye göre, dünyanın en büyük PC üreticisi olan Çinli Lenovo, ABD gümrük vergileri devam ederse ekibine iç pazara, Pekin ile güçlü bağları olan Kuşak ve Yol ülkelerine ve Avrupa pazarına daha fazla odaklanma talimatı verdi. Canalys verilerine göre Lenovo, ABD'li rakipleri HP ve Dell'in ardından yaklaşık %17'lik payla ABD'deki en büyük üçüncü PC oyuncusu.

Dünyanın 6 numaralı bilgisayar üreticisi Acer da benzer şekilde tedarikçilere gelişmekte olan pazarlara, Asya Pasifik ve Avrupa'ya öncelik vereceğini söyledi.

Bu arada, Nikkei Asia'nın öğrendiğine göre, beşinci en büyük oyuncu olan Asustek Computer, yıllardır üretimin bir kısmını Vietnam ve Tayland'a taşıdığı için üretim stratejisinde ani bir değişiklik yapmayacağını tedarikçilere bildirdi.

Konuya aşina iki kaynak bu hafta ve geçen hafta Nikkei Asia'ya, Asus'un ABD'de zaten önemli miktarda stok oluşturduğu için tedarikçilere ABD'ye sevkiyatı durdurma talimatı verdiğini söyledi.

Asus, sevkiyatları askıya alıp almadığı konusunda yorum yapmaktan kaçındı, ancak şirketin gümrük vergisi sorununu ele almak için "makul bir kapsamda proaktif olarak stratejik stoklama" yaptığını söyledi.

Acer ise, "Pazar talebini, rekabeti ve ürün portföyümüzü dikkate alarak gerekli aksiyonları almak için müşterilerimiz ve tedarik zincirimizle yakın bir şekilde çalışacağız," dedi.

Dell, "geçen hafta açıklanan gümrük vergilerinin etkisini incelediğini ve değerlendirdiğini" belirtti.

Lenovo, HP, Dell ve Asus'a tedarik sağlayan bir şirketin yöneticisi, "Hala çok fazla belirsizlik var, bu da somut kararlar almayı çok zorlaştırıyor. Verdiğimiz herhangi bir karar, yeniden gözden geçirilmesi ve ayarlamalar yapılması gerekmeden önce yalnızca 24, 48 veya 72 saat sürebilir," dedi.

Örnek vermek gerekirse: Trump Pazartesi günü, Pekin'in önerdiği karşılıklı gümrük vergilerine karşı misilleme yapma kararını geri almaması halinde Çin ithalatına ek %50 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu.

Yönetici, "Ancak kesin olan bir şey var: Birden fazla müşteriden, bu yıl odaklarını Asya-Pasifik bölgesi, Orta Doğu ve Avrupa'daki ABD dışı pazarlara kaydırmayı planladıklarını belirten talepler aldık," dedi.

Dünyanın önde gelen bilgisayar üreticilerinden Asus, son ABD gümrük vergisi hamlelerinden sarsılan birçok şirketten sadece biri. © Reuters

Apple, Google ve Microsoft'a hizmet veren bir tedarikçinin yöneticisi, tüketici elektroniği pazarının yaklaşık %75 ila %80'inin ABD dışında olduğunu ve şirketlerin bunlara odaklanabileceğini söyledi. "Apple gibi Amerikan şirketleri için bile ABD, pazarının %100'ü değil. Teknoloji tedarik zinciri yıllardır Hindistan, Güneydoğu Asya ve Meksika'da ağlar kuruyor ve bu çabalar boşa gitmeyecek. Bu ağlar dünyanın geri kalanı için hala işe yarayacak."

Kansas Üniversitesi siyaset bilimi bölümünde yardımcı doçent olan Jack Zhang da benzer bir görüş dile getirdi. Çin ticaret savaşının artık küresel bir ticaret savaşı olduğunu, ancak bunun Güneydoğu Asya veya Hindistan'da kurulan teknoloji tedarik zincirinin yakın zamanda atıl kalacağı anlamına gelmediğini söyledi.

Zhang, "Bunun gibi büyük yatırım projelerinin faaliyete geçmesi gerçekten uzun zaman alıyor. Marjlarda yavaşlatabilir veya hızlandırabilirler, ancak bir gecede rotayı tersine çevireceklerini sanmıyorum," dedi.

Küresel elektronik endüstrisi birliği IPC'nin başkanı ve CEO'su John Mitchell, "Yeni açıklanan gümrük vergileri ve tırmanan ticaret savaşları riski, elektronik endüstrisine muazzam bir belirsizlik katıyor. Şirketler, gümrük vergilerinin etkisini ve bazı ülkelerde vergileri geri alan ikili anlaşmaların potansiyelini ölçmek için zaman harcayacaklar," dedi.

"Bu arada, şirketlerin Güneydoğu Asya'da yeni yatırımları ve yeni işe alımları ertelediğini göreceğiz, ancak muhtemelen dünyanın her yerinde de aynı şey geçerli olacak," diye ekledi. "Endüstrimiz, özellikle artan resesyon olasılığıyla birlikte belirsizlikten hoşlanmaz."

Ancak, gümrük vergilerinin yakın gelecekteki en büyük etkilerinden biri talep üzerinde olabilir ve bu da hemen hemen herkesi incitecektir.

Dell, HP ve Apple dahil olmak üzere birçok ABD'li elektronik üreticisi, kendi iç pazarlarına yüksek oranda bağımlıdır. Analistler, gümrük vergilerinin bu şirketleri ve tedarikçilerini daha sert vuracağından ve temel tüketici elektroniği ürünlerinin perakende fiyatlarını artıracağından endişe ediyor. Bu da genel piyasa görünümü üzerinde baskı oluşturacaktır.

Örneğin, Bernstein Research tahminlerine göre Apple gelirinin yaklaşık %40'ını Kuzey Amerika'da elde ediyor, ancak amiral gemisi iPhone'larının üretiminin %80'inden fazlası Çin'de gerçekleşiyor. iPhone üretiminin Hindistan'a kaydırılması devam ediyor ancak henüz tüm tüketici talebini karşılayamıyor.

Bernstein Research analisti Alex Wong bir araştırma notunda, "Karşılıklı gümrük vergileri tüm büyük teknoloji donanım üretim merkezlerini önemli ölçüde etkileyecektir," dedi.

Counterpoint Research'ten teknoloji analisti Ivan Lam, daha yüksek fiyatların kaçınılmaz olduğunu söyledi.

Lam, "Ülkeler ve bölgeler arasındaki müzakereler devam edecek, ancak ithalatçılar ve tedarikçiler sipariş ayarlamalarıyla karşı karşıya kalacak," dedi. "Akıllı telefonlar ve PC'ler de dahil olmak üzere tüketici elektroniği, artan gümrük vergilerini dengelemek için perakende fiyatlarını artırmak zorunda kalacak."

Canalys analisti Kieren Jessop, daha büyük şirketlerin hacim açısından gümrük vergilerinden daha fazla etkilenecek olsalar da, ABD pazarını basitçe terk edemeyeceklerini söyledi.

Analist, "ABD dışı markalar ABD dışı pazarlara odaklanmalı," dedi. "Dell, HP ve Apple gibi büyük Amerikan markaları, daha küçük olanların sahip olamayacağı bazı tavizler almak için yönetimle birlikte çalışmaya çalışıyor."

Apple, iPhone'larının yaklaşık %30'unu ABD'de satıyor, ancak cihaz Asya'da üretiliyor. © Reuters

Canalys, birçok üretim merkezi için tam gümrük vergisi oranından daha az olsa da, tüketici fiyatlarının muhtemelen yaklaşık %20 ila %25 artacak olmasına rağmen, ABD PC sevkiyatları için bu yılki zaten mütevazı olan %2'lik büyüme tahminini muhtemelen düşürecektir.

Jessop, "Kitlesel üretim kaymalarının gerçekleşmesi zaman alacak," dedi. "Pazar ve kaynak tahsisi perspektifinden bakıldığında, [bazı şirketler için] odak noktası bu yıl Avrupa ve APAC pazarı olacak."

Önümüzdeki aylarda veya çeyreklerde kar ve zararın ötesine bakıldığında, Trump'ın politikalarının küresel ticaretin geleceği üzerinde daha derin bir etkisi olabilir.

HP, Dell ve Apple'a hizmet veren bir elektronik bileşen tedarikçisi, "ABD ve Çin arasındaki tırmanan ticaret ve teknoloji savaşları sırasında, dünyaya her zaman 'Çin'e karşı Çin dışı' olarak baktık. Trump'ın karşılıklı gümrük vergilerinden sonra, dünyaya tekrar 'ABD'ye karşı dünyanın geri kalanı' açısından bakmamız gerekiyor," dedi.

"Ne kadar bölünmüş bir dünya."

Nikkei Asia - Claude Sonner tercümesi