Rüzgar - 2025 yılı nasıldı?
Konu rüzgar enerjisi, kurulum ve jenerasyon bağlamında bu yıl nerede nasıl geçti. Son dönemde okuduğum haberler, raporlar üstüne aklımda kalanları kısa kısa not düşeyim.
Rusya’da ihracat rekoruna rağmen yaşanan lojistik kriz ve stok birikimi petrol fiyatlarını sert düşürürken, Çin’deki zayıf talep LNG piyasasını baskılıyor. Yenilenebilir enerji tarafında ABD’deki regülasyon engelleri ve finansal zorluklar dev projeleri durdururken, fosil yakıt tarafında Libya ve California örneklerinde olduğu gibi risk iştahının ve arzın arttığı görülüyor. Ayrıca Çinli üreticilerin tarife engellerini aşarak pazarlara sızması ve Hindistan’ın nükleer enerjide Batı sermayesine kapı açması, küresel enerji ticaretinde dengelerin değiştiğini gösteriyor.
Rusya’nın ham petrol ihracatı son 2,5 yılın zirvesinde. Rus rafinerileri Ukrayna saldırılarından dolayı faaliyetlerini azaltınca Rusya ham petrolü direkt ihraç etmeye başladı. Lojistiği gölge filolarla yaptığı için de yaptırımlardan dolayı deniz üzerinde 185 milyon varillik dev bir stok oluştu. Risk primlerinin artmasından ve stok patlamasından dolayı da %40 bir değer kaybederek 30 dolar bandına çakıldı.
Çinli CATL, ABD ve Avrupa’nın tarife ve yasaklarına rağmen pazarlarına girdi. ABD pazarında Ford ve GM gibi şirketlere lisansını sattı. Hatta GM bataryalar için yüksek tarifeleri de ödeyerek alıma başladı. Avrupa’da ise Macaristan ve İspanya fabrikaları var. Ayrıca “EVogo” ismiyle batarya değiştirme (swap) istasyonları da kurmaya başladılar.
2015 yılında California'da patlayan boru hattı tekrardan faaliyete geçecek. Boru hattı patlamasıyla okyanusa petrol döküldüğünden eyalet hattı yasaklamıştı. Sable, konuyu Federal Hükümet'e götürerek ve tabii ki Trump regülasyonlarının da yardımıyla yasağı aştı. Şirketin hisseleri %30 arttı.
Libya 22 yeni petrol sahasını ihaleye açtı ve yabancı şirketlere daha iyi kar vereceklerini taahhüt etti. Savaştan dolayı global yatırımlar azalmıştı ama Libya şirketlere güvenlik de taahhüt ediyor. 2030’a kadar günlük üretimi 2 milyon varile çıkarmayı hedefliyorlar.
Peru, devlet petrol şirketi Petroperu’ya yolsuzluklardan ve kötü yönetimden sonra devlet desteğini çekti. S&P şirketi “junk” (çöp) olarak notlandırdı. Şirketin 5,5 milyar dolar borcu var ve desteksiz ayakta kalması imkansız.
Orsted, Tayvan'daki rüzgar çiftliğinin %55’ini 789 milyon dolara sattı. Şirket bu yıl toplam 5.2 milyar dolar varlık sattı. Özellikle ABD’deki projelerinin iptal olması ve maliyetlerden dolayı milyarlarca zarar etmişti.
Güney Afrika, Eskom’u 3 bağımsız şirkete bölmek yerine devlet kontrolünde tek bir holding olarak tutacak. Güney Afrika, Eskom’u parçalamak için JETP’den 8.3 milyar dolarlık dev bir fon almıştı. JETP enerji iletim hattının bağımsız olmasını şart koşmuştu. Dış yardımın riskte olduğu söylenebilir.
SOCAR, Gama Enerji'ye ait Kırıkkale'deki Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali'ni 225 milyon dolara satın aldı. Artık şirket sadece bir tedarikçi değil aynı zamanda üretici. Kafkas petrolünün ve gazının Avrupa’ya taşınmasında önemli bir adım.
Çin’de LNG fiyatları 5 yılın en düşük seviyesinde. Normalde dünyanın en büyük ithalatçısı Çin, bu yıl sanayideki yavaşlama, kışın ılık geçmesi ve jeopolitik risklerden dolayı depoladıkları gazdan ötürü alımları düşük tutuyor. Haliyle fiyat baskılanıyor.
Hindistan nükleer santrallerde kaza olması durumunda tüm tazminatı yabancı yatırımcıya ödettiği uygulamayı kaldırıyor. Enerji açığının artmasıyla yasayı değiştirdiler. Artık tedarikçi değil işletmeci ve sigortalar sorumlu olacak. ABD anında "işbirliğine hazırız" mesajı verdi. Adani Group ve ABD'li şirketler yatırım planlıyorlar. Aynı zamanda nükleerde Hindistan'In Rus teknolojisine bağımlılığı azaltmak için de bir hamle.