Jeopolitik - Eski nesil çipler

Biden yönetimi giderayak Çin'e bir darbe daha vurmaya hazırlanıyor, fakat bu kez durum biraz farklı. Gelişmiş çipleri değil, alelade sıradan çipleri hedef alıyorlar. Çamaşır makinalarında, sileceklerde; daha doğrusu pandemi döneminden hatırlanacağı üzere nesneye az da olsa akıl katan her yerde kullanılıyor. O bakımdan meraklısına aşağıdaki WSJ yazısını bırakıyorum. Eski nesil çip pazarlarında olup bitenler Türkiye'yi ve başka herkesi de yakından ilgilendiriyor.

(Wall Street Journal) -- Kısıtlamalara tabi olmayan ancak endüstri için hayati önem taşıyan düşük seviyeli eski çipler, Çinli üreticilere güç kazandırdı

Yazan: Jacky Wong

Washington ve Pekin arasındaki devam eden çip savaşında, ABD en ileri teknolojide açık bir üstünlüğe sahip. Ancak savaşın daha sıradan bir cephesinde, Çin avantaj elde ediyor olabilir.

ABD'nin ihracat kısıtlamaları Çin'in gelişmiş çiplerdeki ilerlemesini engellerken, Pekin daha olgun, "eski nesil" olarak adlandırılan çiplerin üretimini agresif bir şekilde genişletiyor. Bunlar, Nvidia'nın yapay zeka çipleri gibi üst seviye olanlar kadar göz alıcı değil, ancak otomobiller ve ev aletleri gibi temel ürünler için gerekli. Nitekim pandemi sırasında bu çiplerin tedarikindeki aksamalar, otomobil pazarında kaosa neden olmuştu.

Morgan Stanley'e göre, Çin 2024'te wafer üretim ekipmanlarına 41 milyar dolar harcadı ve bu bir önceki yıla göre %29'luk bir artış gösterdi. Bu, küresel toplamın yaklaşık %40'ını oluşturuyor ve 2021'deki 24 milyar dolarla karşılaştırılabilir.

Bunun bir kısmı, Çinli şirketlerin kısıtlamalar daha da sıkılaşmadan önce hala elde edebildikleri araçları stoklamaya çalışmasından kaynaklanıyordu. Ancak büyük bir kısmı da, Semiconductor Manufacturing International (SMIC) ve Hua Hong Semiconductor gibi Çinli şirketlerin eski nesil çip üretimi için yaptığı yatırımlardan geliyor. Çin'in en büyük çip dökümhanesi SMIC, 2023'te sermaye yatırımına 7,5 milyar dolar harcadı; bu rakam pandemi öncesi yılda yaklaşık 2 milyar dolardı.

Genel strateji, güneş panelleri gibi sektörlerdeki benzer Çin başarılarını anımsatıyor: yoğun devlet desteği, agresif fiyatlandırma ve diğer oyuncuların göze alamayacağı uzun vadeli bir oyun oynama istekliliği.

Bernstein'a göre, henüz o seviyede bir hakimiyete ulaşmamış olsalar da, Çinli şirketler kesinlikle ilerleme kaydediyor: Çinli dökümhaneler olgun düğümlerdeki küresel pazar paylarını 2017'deki %14'ten 2023'te %18'e yükseltti.

Özellikle Çinli müşteriler, 2017'de %48 olan olgun çip tedariklerini 2023'te %53'e yükselterek Çinli dökümhanelerden tedarik ettiler.

Artan jeopolitik gerilimler, Çinli müşterileri tedarikçilerini ülke içinde bulmaya daha da itecek.

Çin'in eski nesil çipleri henüz dünyayı istila etmiş değil, ancak bu özellikle bu çiplerde rekabet eden Texas Instruments ve GlobalFoundries gibi ABD oyuncuları için açık bir risk. Bu durum, Washington'ın çip tedarik zincirindeki dayanıklılığı koruma hedefi için de bir baş ağrısı oluşturabilir.

Kısıtlamaları düşük seviyeli çiplere genişletmek pratik olmayabilir, ancak bu çipleri üreten şirketler Çin ile rekabet edebilmek için devlet desteğine ihtiyaç duyabilir.

ABD, teknoloji kontrollerindeki stratejisini, sınırlı sayıda gelişmiş teknolojiye yönelik sert kısıtlamalarla "küçük bahçe, yüksek çit" yaklaşımı olarak tanımladı. Ancak çatışmayı bu şekilde sınırlamak o kadar kolay olmayabilir. Küresel çip savaşında, herhangi bir çatışmada olduğu gibi, çatışmalar yayılma eğilimindedir.