Sosyopolitik - Bloomberg gözüyle Çin tablosu

Harika bir yazı okudum. Çin'de olup bitenleri anlamaya çalışanlar için okunası. Özellikle yatırımcılar için elzem diyeyim. Bir Çin hikayesi, uzunluğuna ve vakit ayırmaya değer. Özetlemek yerine AI yardımıyla çeviriyorum.

Bloomberg : Xi, En İyi Kazanan Milyonlar için Kriz Yarattı

Saat sabahın 1'i ve Thomas Wu, Şanghay'ın boş sokaklarında bisikletiyle geziyor. 43 yaşındaki sigorta yöneticisi, bir çöküş daha yaşamış.

Wu'nun maaşı, devlet finans şirketlerinde maaşları düşürmek için ülke çapında yapılan bir baskıyla %20 oranında kesildi. İşten çıkarılmalar konusunda endişeleniyor ve iki çocuğunu uluslararası okulda tutmak için 600.000 yuan (84.500 dolar) nasıl bulacağını düşünüyor.

Wu, "Çocuklarımızı bu kadar çok çalışmaya zorlamanın ne anlamı var?" diyor. "En iyi üniversitelerden mezun olanlar iş bulamıyor, yurt dışından dönenler iş bulamıyor." Ayrıca maaş artışlarının artık çabayla bağlantılı olmadığını söylüyor. "Çalışmamın bir anlamı yok." diyor.

Wu, Devlet Başkanı Xi Jinping'in dünyanın en büyük ikinci ekonomisini yeniden şekillendirme kararının hayatını alt üst eden milyonlarca hırslı Çinli profesyonelden biri. Bu yüzyılın büyük bölümünde Çin'in büyümesinin kilit itici güçleri olan finans, tüketici teknolojisi ve emlak gibi sektörler artık gözden düşmüş durumda. Bunun yerine, Mao Zedong'dan bu yana en güçlü Komünist Parti lideri, kaynakları elektrikli araçlar ve çip üretimi gibi girişimlere yönlendiriyor. Yeni mantra "yüksek hız" değil, "yüksek kaliteli" büyüme.

Ülkenin en iyi eğitimli çalışanları arasındaki bu huzursuzluk hissi, Çin'in 18 trilyon dolarlık ekonomisini saran kasveti daha da kötüleştirme riski taşıyor.

Bu değişim, birçok Çinli çalışanı savrulmuş durumda bıraktı. Uzun saatler ve risk alma karşılığında ödüllendirilmek yerine, maaş kesintileri, işten çıkarmalar ve hükümetin "hedonist" olarak gördüğü yaşam tarzlarına yönelik saldırılarla karşı karşıyalar. Devlet medyası tarafından kınanan popüler bir caps, hakim ruh halini şöyle tanımlıyor: "tarihin çöp zamanı."

Bu, kaba bir basitleştirme, ancak Çin ve dünya için ciddi bir sorunun altını çiziyor. Ülkenin en iyi eğitimli çalışanları arasındaki bu huzursuzluk hissi, Çin'in 18 trilyon dolarlık ekonomisini saran kasveti daha da kötüleştirme riski taşıyor. Borsa, küresel emsallerinin gerisinde kalıyor, tüketici harcamaları pandemi kısıtlamalarından bu yana en düşük seviyelerde seyrediyor ve deflasyonda spiral belirtileri görülüyor. Ayrıca, Çin'in genişleyen devlet bürokrasisi ve devlet şirketlerinde bir durağanlık hissi var, çalışanlar inisiyatif almak için sınırlı bir avantaj ve işler ters giderse sınırsız bir dezavantaj görüyor. Devlet tarafından işletilen Xinhua Haber Ajansı'na göre, Ağustos ayından bu yana farklı menkul kıymetler şirketlerinden en az üç üst düzey yatırım bankacısı Çinli yetkililer tarafından gözaltına alındı; bu, yaklaşık 4,7 milyon insanı kapsayan yolsuzlukla mücadele operasyonunun son aşaması.

Çin Tökezleyen Ekonomisini Nasıl Yeniden Yapılandırıyor

Uzun vadede, bu yerinden olma varoluşsal bir soru ortaya çıkarıyor: En iyi ve en parlak çalışanlarınızdan bazılarının motivasyonunu ve moralini bozduğunuzda bir ekonomiye ne olur?

Cambridge Üniversitesi'nde Çin yönetimi profesörü olan Christopher Marquis, "Bu, ülkenin işgücünde tehlikeli bir dip akıntının olduğunu gösteriyor" dedi. "Bu bireyler Çin'in ekonomik mucizesinin kilit itici güçleriydi, ancak onların hayal kırıklığı, Komünist Parti'nin sıkı çalışma yoluyla refah anlatısına meydan okuduğu için daha geniş bir toplumsal krize yol açabilir."

Bazıları, Xi için Wu gibi insanların çektiği acının gerekli bir fedakarlık olduğunu savunuyor. Komünist Parti, finans sektörüne her zaman şüpheyle yaklaşmış ve onu birkaç kişinin işçi sınıfı pahasına zenginleşmesi olarak görmüştür. Bu algılar, ABD'nin 2008 küresel finans krizi ve imalat sektörünün çöküşüyle yaşadığı deneyimi izleyerek pekiştirildi; bu da artan sosyal istikrarsızlığa ve Donald Trump'ın yükselişine yol açtı. Xi, ABD'nin Çin'e ileri teknoloji sağlamayı reddetmesi ve Tayvan konusunda askeri gerilimlerin artmasıyla birlikte, dünyanın en büyük ikinci ekonomisini kendi kendine yetebilen bir üst düzey üretim gücüne dönüştürmekte kararlı. Bloomberg Economics, yüksek teknoloji sektörünün 2026 yılına kadar gayri safi yurtiçi hasılanın %19'unu oluşturacağını tahmin ediyor; bu oran 2018'de %11 idi.

Ancak bu geçiş, ekonominin ve profesyonel sınıfların büyük bir bölümünü geride bırakma tehdidi taşıyor. Emlak, hükümetin geliştirici borçlanmasına yönelik baskısı aşırı kaldıraçlı sektörü serbest düşüşe geçirmeden önce, zirvede ekonominin neredeyse dörtte birini oluşturuyordu. Yalnızca finans sektörü, 2022 itibariyle yaklaşık 8 milyon kişiyi istihdam ediyordu ve en yüksek maaşlardan bazılarını sunuyordu.

Finansal hizmetler ve artık popüler olmayan diğer sektörlerdeki bir düzineden fazla kişiyle yapılan görüşmeler, bazılarının gizlilik nedeniyle yalnızca ilk adlarıyla anılmasını istediği bir sınıfın, eski kesinliklerin altüst olmasıyla başa çıkmakta zorlandığını ortaya koyuyor. Birçoğu, maaş kesintileri, artan masraf denetimi ve zengin yaşam tarzları nedeniyle sosyal medyada utandırılmanın acısı nedeniyle oluşan stresi vurguluyor.

Borsa, küresel emsallerinin gerisinde kalıyor, tüketici harcamaları pandemi kısıtlamalarından bu yana en düşük seviyelerde seyrediyor ve deflasyonda spiral belirtileri görülüyor.

Pekin'deki bir menkul kıymetler firması çalışanı Tracy, "Sanki sokakta herkes tarafından tokatlanan fareler gibi hissediyoruz" dedi. "Ülke finans yeteneklerine değer vermiyor gibi görünüyor."

Gözden Düşüş

Pekin'deki yetkililer için bunda bir gerçeklik payı var: Politika yapıcılar genellikle eşitsizliği yoksulluktan daha büyük bir siyasi risk olarak görüyor. Finans çalışanları ortalama olarak tipik ücretin neredeyse yedi katı daha fazla kazanıyor ve sektöre yönelik baskı çabaları Çin sosyal medyasında övgü aldı. Xi ülke üzerindeki kontrolünü sıkılaştırırken, onu "halka hizmet eden" bir sektöre dönüştürmeye çalışıyor.

Ülkenin en büyük devlet bankaları, aracı kurumları ve varlık yöneticilerinden maaş ve bütçelerini kısmaları istendi. China International Capital Corp. geçen yıl bazı kıdemli bankacıların 2022 tazminatını %40 oranında keserken, Citic Securities Co. bazı personel için temel maaşları %15 oranında düşürdü. Business class seyahatler geçmişte kaldı, tıpkı zenginliğin kamuya açık gösterileri gibi. CICC'deki analistlere lüks markalar giymekten veya tazminatlarını üçüncü taraflara açıklamaktan kaçınmaları söylendi. Bazı şirketler, yeni getirilen 2,9 milyon yuanlık maaş sınırına uymak için önceki yıllardan maaşları bile geri alıyor.

Baskı, tazminatın çok ötesine uzanıyor. Sektöre yönelik baskının bir parçası olarak Xi, finans düzenleyicilerine "diş ve dikenlerini büyütmelerini" ve aşırılıkları ve yolsuzluğu ortadan kaldırmalarını söyledi. Ülkenin en tanınmış isimlerinden biri olan Bao Fan, geçen yıl herhangi bir resmi açıklama yapılmadan gözaltına alındı, en az iki kıdemli finans yöneticisi ise son birkaç yılda idam cezasına çarptırıldı. Yalnızca 2023 yılında en az 130 yönetici ve devlet görevlisi soruşturması veya cezalandırılması gerçekleşti.

Xi'nin "Çin özelliklerine sahip" modern bir finans sistemi vizyonu, Şanghay'ın bir gün New York veya Londra gibi büyük finans merkezleriyle rekabet etme hayallerinin giderek uzaklaştığı anlamına geliyor. Sermaye çıkışları Temmuz ayında kötüleşti, bankalar müşterilere 45,7 milyar dolar net döviz satışı gerçekleştirdi, bu sekiz yıldan fazla bir süredir en yüksek rakam.

Yakında, "finans sektöründe sadece üç tür oyuncu olacak: devlet tarafından yönetilen bankalar, devlet tarafından yönetilen sigorta şirketleri ve devlet tarafından yönetilen varlık yönetimi şirketleri" dedi Hong Kong Üniversitesi'nde finans profesörü Zhiwu Chen. "Devlet liderliğindeki bir komuta ekonomisinde, finans piyasalarının yapacakları çok fazla şey yoktur; özellikle yüksek maaşlı finans profesyonelleri için yer yoktur."

Bazıları, düşüşün ölçeği ve maaş kesintilerinin keyfi doğası karşısında dehşete kapılarak gönüllü olarak ayrılıyor. Şanghay'da bir yatırım fonu şirketinde çalışan 35 yaşındaki Nathan, Çin dışında fırsatları değerlendirdiğini söyledi. "Burada kalırsam hayatımın en az üç ila beş yılını boşa harcamış olacağım."

Kefei Tian gibi öğrenciler ise yön değiştiriyor - onun durumunda, hayali olmasa da daha güvenli göründüğü için finanstan ulaşım mühendisliğine geçiyor. Genel olarak, Çin üniversitelerinde finans ve ekonomi programlarındaki kontenjanlar için rekabet azalırken, enerji ve matematik popüler hale geliyor.

Bu yeteneklerin yeniden tahsisi, Xi'nin gerçekleştirmeye çalıştığı geçiş için iyiye işaret ediyor. Gerçekten de Pekin'in "yeni üretim güçleri" olarak adlandırdığı EV'ler (elektrikli araçlar), lityum iyon piller ve güneş panelleri gibi birçok şirket hızla büyüyor. Warren Buffett tarafından desteklenen elektrikli araç üreticisi BYD Co., 2023 sonuna kadarki dört yılda personel sayısını üç katına çıkararak 700.000'in üzerine çıkardı. Bu arada çip endüstrisi satışları aynı dönemde %38 arttı.

Bloomberg Economics ekonomistleri Chang Shu ve Eric Zhu, "Çin'in geleceğine dair kötümserlik anlaşılabilir, ancak aynı zamanda abartılıyor" dedi. "Hükümet büyük bir yeniden dengeleme yapmanın eşiğinde olabilir."

Ancak okula geri dönüp artık yüksek talep gören STEM becerilerinde yeniden eğitim alamayacak kadar yaşlı olanlar için başka iş seçenekleri pek fazla değil. Yatırım bankacılığı altınını elde etme umuduyla Çin'e milyarlarca dolar pompalayan Wall Street firmaları da küçülüyor. Vanguard Group Inc. operasyonlarını kapatmayı planlarken, Van Eck Associates Corp. geri çekildi. Goldman Sachs Group Inc. ve JPMorgan Chase & Co. dahil olmak üzere diğerleri, Çin anakarası ve Hong Kong'da hisse senedi satışları ve birleşmelerin düşmesiyle Asya'da birkaç tur işten çıkarma yaptı.

Finans, sıkıntı yaşayan tek sektör değil. Tüketici teknolojisi sektörü de kapsamlı bir şekilde zayıfladı. Bloomberg tarafından derlenen verilere göre, Çin'in bir zamanlar ünlü BAT internet platformları - Baidu Inc., Alibaba Group Holding Ltd. ve Tencent Holdings Ltd. - baskılardan bu yana toplamda 63.000'den fazla işten çıkardı. Hükümetin dört yıl önce Ant Group Co.'nun halka arzını son anda engellemesi, dünyanın en büyük halka arzı olacak olan süreci durdurdu ve belki de rahatlık için çok büyük ve güçlü hale gelen sektörü dizginlemek için bir düzenleyici kampanyanın başlangıcını işaret etti. Bugünün ana oyuncuları, eski boyutlarının ve gösterişlerinin bir gölgesi durumunda.

"Eskisi gibi yaşamak istiyorsanız, temelde hayal kuruyorsunuz"

Pekin'in mütevazı teşvik çabaları, düzinelerce firma için tasfiye tehditlerini tetikleyen ve China Evergrande Group ve diğerleri tarafından 130 milyar dolarlık ABD doları borç temerrütlerine yol açan yıkıcı bir düşüşü tersine çevirmek için çok az şey yaptığı için gayrimenkul derin bir sorun içinde kalmaya devam ediyor. Ekonomistler uzun süredir Çin yetkililerini emlak balonu sorununu ele almaya çağırsa da, balonun aniden patlaması, danışmanlık firması Ke Yan Zhi Ku'nun verilerine göre, 2023 yılına kadar üç yıl içinde yaklaşık 500.000 kişiyi işsiz bıraktı.

Bunlar arasında Ivy Zhang gibi insanlar da var. Hareketli yıllarda, genellikle saat 23:00'e kadar çalışarak Country Garden Holdings Co. için 100 milyon doların üzerinde gayrimenkul satışı yapıyordu. Bir zamanlar yıllık 83.000 dolar eşdeğeri kazanıyordu. Şimdi ise sosyal medyada sağlık takviyeleri satıyor.

Zhang, bu yılın başlarında yaptığı bir röportajda, "Hala eskisi gibi yaşamak istiyorsanız, temelde hayal kuruyorsunuz" dedi. Masrafları kısmak için bebek sahibi olmayı erteledi, paket servis yemeklerden kaçınmak için kendi yemeklerini pişiriyor ve sosyalleşmeyi en aza indiriyor.

Savrulmuş Durumda

Bir neslin Çin'de savrulmuş durumda kalması ilk kez olmuyor. Tıpkı 1960'lar ve 70'lerde Başkan Mao döneminde gençlerin kırsal kesimlere gönderilmesi ve 1990'larda fabrika işçilerinin işten çıkarılması gibi, bu profesyonel grup da kendisini yoğun bir değerler çatışmasının ortasında sıkışmış buluyor. Bireysel hırs ve servet birikimini öven bir reform döneminde şekillenen bir nesil, şimdi Xi yönetiminde daha katı köklerine geri dönen bir sistemde yolunu bulmaya çalışıyor.

J Capital Research Ltd.'nin kurucu ortağı Anne Stevenson-Yang, Çin'de "umutların yükselmesi ve sonra suya düşmesi tekrar eden bir model" dedi.

Elbette, herkes baskılardan memnun değil. Sosyal medyada bazıları maaşları düşürme ve finans sektörünü dizginleme hamlesini alkışlıyor. Konut piyasasının serbest düşüşte olduğu bir dönemde, geçen yıl bir nicel hedge fon yöneticisi tarafından 39 milyon dolara satın alınan bir Şanghay villası, gösterişli servet gösterileri konusundaki öfke duygusunu daha da artırdı.

Çin son yıllarda yoksulluğu azaltmak için büyük adımlar atmış olsa da, ülkenin artan serveti eşit paylaşılmadı. Stanford Üniversitesi'nin Çin Ekonomisi ve Kurumları Merkezi'nden yapılan bir araştırma, nüfusun en zengin %10'unun kazandığı gelir payının 1978'de %27'den 2015'te %41'e yükseldiğini ortaya koydu. Buna karşılık, 536 milyon yetişkini içeren alt yarının kazandığı pay sadece %15'e düştü. Dünya Bankası verilerine göre, ülkenin eşitsizliği ölçen Gini katsayısı, 2020 itibariyle 37 idi, bu da neredeyse 40 olan ABD ile aynı seviyede.

Oxford Üniversitesi Çin Merkezi'nde doçent olan George Magnus, "Finans sektörü çalışanları ve onların tazminat planları için kimse asla gözyaşı dökmedi" diyor.

Yine de, bu tür cezalandırıcı önlemlerin etkilenen sektörün ötesinde zarar verme riski uzun vadede mevcut. Çin'de yaklaşık 200 milyon kişi beyaz yakalı işte çalışıyor, bu neredeyse Brezilya nüfusuna eşit. Yüksek profilli finans ve tüketici teknolojisi rolleri bunun nispeten küçük bir bölümünü oluştururken, hırslarının küçültülmesi kamuoyunda çok fazla yer buldu.

Eski ABD Federal Rezerv Başkanı Frederic Mishkin bir zamanlar finansal sistemleri bir ekonominin beyni olarak nitelendirmişti, diyor Iowa'daki Cornell College'da ekonomi ve işletme profesörü ve bir Çin programına liderlik eden Todd Knoop. "Çin ekonomisinin bir tür beyin hasarı olduğunu savunabilirsiniz," dedi Knoop. "Gençler ve orta yaşlı insanlar daha kötümser - daha kötümser oldukça, tüketici harcamaları yavaşlıyor ve ekonomi yavaşlıyor."

Tüketici güveni rekor düşük seviyede seyrediyor ve harcamalar son derece zayıf. Bir zamanlar yükselmeye çalışan sınıflar tarafından tercih edilen Starbucks Corp., L'Oréal SA ve Gucci'nin sahibi Kering SA dahil olmak üzere küresel markaların talepte yavaşlama bildirdiği haberleri sürekli duyuluyor. Temu'nun sahibi PDD Holdings Inc. bile bundan etkilenmedi. Düşük fiyatlı ürünleriyle piyasanın gözdesi olan çevrimiçi perakendeci, geçen ay karamsar bir görünüm yayınladıktan sonra rekor düzeydeki en büyük tek günlük hisse senedi düşüşünü yaşadı. Kazanç sonrası brifing sırasında, CEO Chen Lei, büyümenin yavaşlamasıyla birlikte gelir ve karların "kaçınılmaz olarak" düşmesi gerektiğinden en az sekiz kez bahsetti.

Harcama kesintileri, ezici bir konut krizi dördüncü yılına girerken, uzun süreli bir ekonomik yavaşlamayı daha da kötüleştiriyor. İkinci çeyrekte büyüme, son beş çeyreğin en yavaşına gerileyerek, son yirmi yılın büyük bölümünde her yıl genişlemenin yavaşladığı istikrarlı düşüşü sürdürdü. UBS Group AG, geçen ay bu yıl için büyüme tahminini %4,6'ya düşürerek Çin'in yaklaşık %5'lik hedefini ulaşılamaz hale getirdi. Uluslararası Para Fonu, bu rakamın 2029 yılına kadar sadece %3,3'e yavaşlayacağını öngörüyor. Çift haneli sıçramaların olduğu günler çok geride kaldı.

Ekonomistler artık Çin'in, hane halkının daha fazla fiyat düşüşü bekledikleri için harcamaları kıstığı veya satın alımları ertelediği, bu da şirket gelirleri üzerindeki aşağı yönlü baskıyı artırdığı, yatırımı engellediği ve daha fazla maaş kesintisine ve işten çıkarmalara yol açtığı bir deflasyon spirali içine girebileceğinden giderek daha fazla endişe duyuyor.

Bu ekonomik belirsizlik, baskılardan kişisel olarak etkilenmeyenleri bile etkiliyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre, girişimciler ve daha varlıklı bazıları da dahil olmak üzere 2021'den bu yana 1,2 milyondan fazla kişi ülkeyi terk etti. Ve görünüm, ailelere çocuk sahibi olmak için çok az motivasyon sağlıyor, doğum oranı rekor düşük seviyeye yakın seyrediyor. Pekin, geçen hafta işgücü düşüşünü durdurmak için emeklilik yaşını yükseltmeyi planladığını duyurdu.

Hayal kırıklığı o kadar derin ki, yeni deyimler ortaya çıkıyor. Aşırı çalışmaktan ve hırslardan kaçınmak anlamına gelen "tang ping" veya "yatay uzanmak" gibi moda sözcükler ortaya çıktı. "Nei juan" ise hemen hemen her şey için şiddetli rekabeti tasvir ediyor.

Bu durum, özellikle dışlanmış sektörlerde kötü. Yakın zamanda yapılan bir anket, Çin'deki insanlar için en büyük endişelerin anksiyete ve depresyon olduğunu ortaya koydu. Danışmanlık firması Jiandanxinli tarafından 60.000 katılımcıyla yapılan ankete göre, teknoloji ve finans alanındaki öğrenciler ve çalışanlar, ruh sağlığı desteği arayan müşterilerin ana kaynaklarıydı.

CICC'deki bir kadın çalışanın son zamanlardaki ani ölümü, bu endişeleri somutlaştırarak sosyal medyada ruh sağlığı hakkında yaygın tartışmalara yol açtı. Olayın ayrıntıları şirket tarafından açıklanmadı.

"Kaderiniz ve yeteneğiniz arasında bir ilişki yok"

Kaliforniya'da depresyon konusunda uzmanlaşmış bir klinik psikolog olan Michael D. Yapko, çalışanların değerleri bir kuruluşla çatıştığında, sıkıntı ve yerinden olma hissetmeleri doğaldır, dedi. Depresyon Bulaşıcı kitabının yazarı Yapko, "İnsanları motive eden şey amaç vizyonudur ve bunu ortadan kaldırır kaldırmaz" sorunlar ortaya çıkar, dedi.

Kötümser ruh hali, Stilnox uyku haplarının "en iyi arkadaşı" olduğunu söyleyen Sharon Cao gibi çalışanlara göre sektöre yayılmaya başlıyor.

Yakın zamanda Porsche'sini satan bir yatırım fonu şirketinde yönetici olan Cao, "Hiç umut yok" dedi. Bu yıl daha fazla maaş kesintisi beklediği için dışarıda yemek yemekten kaçınıyor. "Kaderiniz ve yeteneğiniz arasında bir ilişki yok."

Yine de, çoğu kişi yeni gerçekliğe boyun eğmiş durumda ve kısmen de başka seçenekleri olmadığı için işlerinde kalmayı planlıyor. Bazıları hala Komünist Parti'nin ateşli destekçileri.

Pekin'deki bir menkul kıymetler firmasında 30'lu yaşlarının başında bir analist olan Malcolm Ma, son zamanlarda %50 maaş kesintisi yaşamasına rağmen Parti'ye olan inancının sarsılmaz olduğunu söyledi. Uykusuzluk çekmesine ve o kadar stresli olmasına rağmen hükümeti suçlamıyor ki saçları ağarmaya başladı.

Çin'in güvenlik konusundaki katı tutumu nedeniyle, sıkışmış orta sınıflar tarafından yaygın gösteriler pek olası değil, ancak çoğunlukla durmuş konut projeleri ve işsizlik nedeniyle protestolar artıyor. John L. Thornton Çin Merkezi'nde araştırmacı olan Patricia Kim, ekonomik düşüşün Xi'nin iktidar üzerindeki hakimiyetini sarsmasının pek olası olmadığını söyledi.

Pekin'deki bir yatırım fonu şirketinde portföy yöneticisi olan Steve Huang, "Sokaklarda bir protesto mu?" dedi. "Şimdi şikayet edenlerden hiçbiri bunu yapmaya cesaret edemez."